Asset Publisher Asset Publisher

HISTORIA

Historia NADLEŚNICTWA PRZYSUCHA

      Najstarsze ślady związane z bytowaniem człowieka na tym obszarze pochodzą z okresu ok. 10000 lat p.n.e. Są to pozostałości obozowisk łowców kultury mustierskiej, gdzie odnaleziono narzędzia z kamienia, szczątki mamutów, koni, nosorożców włochatych i tygrysów szablozębnych.
       W okresie epoki brązu i żelaza pojawiły się na tym terenie plemiona kultury łużyckiej.
     W okresie wpływów rzymskich tereny te zamieszkiwali od północy Mazowszanie, a na południu Łędzianie.
Badania archeologiczne przeprowadzone na terenie Gródka Leśnego koło Przysuchy (oddz. 211) potwierdziły, że na wzniesieniu 295 m n.p.m. istniała świątynia pogańskich Słowian. Obiekt ten jest datowany na pierwszą połowę VII wieku. Wały budowli miały 2 do 3 metrów wysokości, obwód wałów wewnętrznych wynosił 132 m, a wałów zewnętrznych 265 m.
     W średniowieczu lasy przysuskie wciąż stanowiły część jednolitego kompleksu lasów północnych obrzeży Puszczy Świętokrzyskiej. W XII wieku tereny te zostały nadane rodowi Odrowążów z czeskich Moraw za zasługi dla piastowskiego tronu dynastycznego. Odrowążowie przysłużyli się zwłaszcza Bolesławowi Krzywoustemu, wraz z którym walczyli na Pomorzu. Za swój udział w tych wyprawach otrzymali nadania ziemi królewskiej położonej nad Pilicą. Odrowąże byli w posiadaniu dużego terenu opartego o Przedbórz, Drzewicę, Szydłowiec, Iłżę, Bliżyn, Samsonów i Chęciny.
     Od XIV wieku dobra leśne i rolne w obrębie Borkowic, Niekłania, Chlewisk, Nieświnia, Przysuchy i Szydłowca przez blisko cztery wieki należały do rodu Duniów. W Chlewiskach, Rzucowie, Przysusze, i Stąporkowie powstawały wtedy ośrodki metalurgiczne, wytapiano żelazo w piecach typu staropolskiego, będących formą przejściową między dymarkami świętokrzyskimi a nowoczesnymi wielkimi piecami powstałymi w XIX wieku. Między innymi z podprzysuskich staropolskich pieców    pochodziły:

  • żelazne topory i piły oraz żelazne okucia wykorzystywane w latach 1409-1410 do budowy promu na Wiśle (w Kozienicach), przez który przeprawiały się wojska króla Władysława Jagiełły ciągnące na wojnę z Krzyżakami,

  • broń sieczna i palna (również armaty) produkowana tutaj do końca XVIII wieku (w czasie rozbiorów Rosjanie zakazali produkcji broni)

  • kosy wykorzystywane przez kosynierów w walkach z Rosjanami w czasach powstań: kościuszkowskiego, styczniowego.

     W 1726 r. po swym ojcu Stanisławie, dobra Koneckie przejął Jan Małachowski. Zakładał on liczne manufaktury i fabryki żelaza. Pierwszy piec hutniczy powstał w 1739 r. w Stąporkowie, drugi w Ruskim Brodzie i dwa następne w Janowie.
     W XVIII w. i na początku XIX w. następował dalszy rozwój górnictwa i hutnictwa żelaza, związany z rozkwitem Zagłębia Staropolskiego. W XVIII w. rozwija się osadnictwo żydowskie i niemieckie. W Ryczywole, Kozienicach i Przysusze powstają prężne ośrodki ruchu chasydzkiego.
      Na początku XIX wieku większość terenów pomiędzy Przysuchą, Szydłowcem, Końskimi i Opocznem były już w posiadaniu Dembińskich.
    Duże kompleksy leśne obecnego Nadleśnictwa Przysucha zawsze stanowiły naturalną ochronę przed nierzyjacielem. W czasie wojen, powstań chronili się tu żołnierze, powstańcy, jak i ludność cywilna.
     Podczas Powstania Listopadowego rejon przysusko-szydłowiecki stanowił bazę zaopatrzeniową dla powstańców. W czasie Powstania Styczniowego działały tu oddziały: Langiewicza, Konowicza, Czachowskiego.
    W czasie I wojny światowej tereny te były teatrem bezpośrednich działań wojsk niemieckich, austriackich, rosyjskich. II wojna światowa odcisnęła na tej ziemi jeszcze bardziej dramatyczne piętno. Walczyli tu żołnierze majora Henryka Dobrzańskiego „Hubala", oddziały AK, BCh, AL, NSZ. Okupant niemiecki stosował surowe, a niekiedy drastyczne represje wobec ludności polskiej, czego przykładem jest tragedia mieszkańców wsi Skłoby i Huciska. Prawie całkowicie została wymordowana społeczność żydowska.Nadleśnictwo Przysucha w obecnej formie (tj. lasy obrębów leśnych Przysucha i Rzuców) do roku 1945 stanowiło własność prywatnych majątków ziemskich, które zostały upaństwowione na mocy dekretu PKWN z 15 grudnia 1944 r.
     W roku 1945 zorganizowane zostało Nadleśnictwo Przysucha z siedzibą w Drzewicy,          o łącznej powierzchni 5528,66 ha. W jego skład weszły dawne majątki ziemskie: majątek Przysucha o pow. 4029,74 ha, majątek Korytków o pow. 463,70 ha, majątek Poręba Mroczkowska    o pow. 130,92 ha, majątek Kamień Mały o pow. 202,45 ha, majątek Dąbrówka o pow. 466,69 ha, majątek Kuźnice Drzewickie o pow. 158,07 ha, majątek Bagno o pow. 77,09 ha. Później do obszaru Nadleśnictwa Przysłucha włączono także byłe lasy państwowe, należące poprzednio do   N-ctwa Państwowego Brudzewice o pow. 188,50 ha, położone w kompleksie „Kłonna".
      Również w 1945 r. zostało utworzone Nadleśnictwo Chlewiska z siedzibą w Chlewiskach. W jego skład weszły lasy dawnej własności prywataej o łącznej powierzchni 5068,61 ha, upaństwowione dekretem PKWN. Były to lasy: Zakładów Ostrowieckich S.A. „Elibor" o pow. 2409,28 ha (kompleksy: Skłoby, Koszorów, Rusinów, Jarząbka, Aleksandrów i Os), majątku Borkowice o pow. 1934,48 ha (kompleksy: Borkowice, Promień), majątku Rzuców o pow. 626,29 ha (kompleksy: Rzuców, Lisie Jamy, Góra pod Wandowem), majątku Radestów o pow. 98,56 ha (obejmujące północno-wschodnią część kompleksu Borkowice).
     W 1947 roku siedzibę Nadleśnictwa Przysucha przeniesiono z Drzewicy do Przysuchy. W 1949 roku siedzibę Nadleśnictwa Chlewiska przeniesiono do Rzucowa i zmieniono nazwę na Nadleśnictwo Rzuców.
     Na mocy zarządzenia nr 365 MLiPD z dnia 10.11.1958 r. powołane zostało Nadleśnictwo Barycz. W jego skład weszły między innymi z Nadleśnictwa Przysłucha grunty o powierzchni 157,65 ha, a z Nadleśnictwa Rzuców grunty o powierzchni 78,52 ha.
    Od 1 stycznia 1973 roku na podstawie Zarządzenia nr 45 Naczelnego Dyrektora Lasów Państwowych z 15.09.1972r., z nadleśnictw: Przysucha, Rzuców, Niekłań, oraz z części Nadleśnictwa Barycz (o powierzchni 3802,04 ha) utworzono jedno pod nazwą Przysucha z obrębami leśnymi: Barycz, Niekłań, Przysucha i Rzuców.
       Z dniem 1.01.1978 r. przeprowadzono korektę granic obrębów leśnych i nadleśnictw. Przekazano 4235,65 ha z obrębu Niekłań do Nadleśnictwa Barycz, a 773,28 ha pozostawiono w Nadleśnictwie Przysucha i włączono do obrębu Rzuców. Z Nadleśnictwa Barycz przyłączono do obrębu Barycz powierzchnię 832,01 ha, a z obrębu Barycz przekazano do Nadleśnictwa Barycz i włączono do obrębu Niekłań powierzchnię 237,21 ha. Poza tym do obrębu Barycz przyłączono z Nadleśnictwa Opoczno powierzchnię 11,21 ha, zaś z obrębu Przysucha przekazano do Nadleśnictwa Opoczno powierzchnię 135,12 ha.
       Z dniem 1 stycznia 1993 roku obręb Barycz z N-ctwa Przysucha przyłączono do N-ctwa Barycz i od tego czasu Nadleśnictwo Przysucha składa się z dwóch obrębów leśnych: Przysucha i Rzuców.
      Podczas obowiązywania II rewizji planu urządzania lasu dla Nadleśnictwa Przysucha nastapiło wiele zmian gruntowych. Największe zmiany powierzchni gruntów miały miejsce w 1995 r. kiedy to do Nadleśnictwa Grójec przekazano 86,32 ha z obrębu Przysucha, a przyjęto z tego Nadleśnictwa 187,62 ha. Ostatecznie od 1.01.1990 r. powierzchnia obrębu Przysucha zwiększyła się o 109,8611 ha, a w obrębie Rzuców odpowiednio wzrosła o 26,2189 ha.