"Tylko w polu biały krzyż
Nie pamięta już
Kto pod nim śpi
Jak myśl sprzed lat
Jak wspomnień ślad
Wraca dziś
Pamięć o tych…”

1 marca to Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”. Święto zostało ustanowione przez Sejm RP w 2011 roku w celu upamiętnienia tych, którzy po II wojnie światowej z bronią w ręku przeciwstawiali się narzuconej siłą władzy komunistycznej, stanęli w obronie suwerennego bytu Państwa Polskiego, walcząc o prawo do samostanowienia
i urzeczywistnienia dążeń  polskiego społeczeństwa demokratycznego.

Powojenna konspiracja niepodległościowa była najliczniejszą formą zorganizowanego oporu polskiego społeczeństwa wobec reżimu komunistycznego. Szacuje się, że w zbrojnym podziemiu działało nawet 200 tys. osób zgrupowanych w różnych oddziałach. Ponadto kilkaset tysięcy organizowało łączność, zaopatrzenie, wywiad i schronienie.
Na terenie Nadleśnictwa Przysucha działały m.in.: oddział cichociemnego Aleksandra Młyńskiego „Drągala”, zamordowanego koło Wolanowa w 1951 r. przez zdrajcę nasłanego przez UB.
Kolejnym oddziałem polskiego podziemia niepodległościowego, był oddział Mariana Michalskiego, ps. „Drągal II”.
Ta konspiracyjna organizacja została założona w 1949 r. W jej skład wchodzili mieszkańcy m.in. z Przystałowic Dużych, Kadzi, Odrzywołu. Występowała ona przeciwko tworzonym wówczas przez komunistów spółdzielniom produkcyjnym. Prowadziła także akcje małego sabotażu, niszcząc np. portrety komunistycznych dostojników. Dokonywała także ataku na posterunki MO, aby ukarać szczególnie „zaangażowanych” utrwalaczy „władzy ludowej”. Przedmiotem tej akcji objęto również „gorliwych” członków ORMO, którzy uprzykrzali życie miejscowej ludności, a także zwolenników wspomnianych spółdzielni produkcyjnych” (ks. prof. J. Szymczyk).

Po aresztowaniach i w wyniku pokazowego procesu wydano wyroki odnoszące się do następujących osób z ugrupowania „Drągala II”:

- Stanisława Kłosińskiego – skazano  na karę śmierci
  (pochodził z Kadzi, aresztowany 15.10.1951 r., wyrok wykonano prawdopodobnie
  06.09.1952 r.).
- Juliana Michalskiego, ps. „Pietrek – również został skazany na karę śmierci
  (pochodził z Przystałowic Dużych, brat Mariana, aresztowany 15.10.1951 r.,
  wyrok wykonano 06.09.1952 r.).
- Józefa Pełki – otrzymał karę 12 lat więzienia
  (pochodził z Kadzi, aresztowany 15.10.1951 r.).
- Tadeusza Krawczyka –został skazany na 8 lat więzienia
  (pochodził z Kadzi, aresztowany 24.11.1951 r.).
- Wacława Dąbrowskiego – zasądzono mu 6 lat pobytu w więzieniu
  (pochodził z Przystałowic Dużych, aresztowany 15.10.1951 r.).
- Leona Bystrzejewskiego – otrzymał wyrok 15 lat więzienia
  (pochodził z Odrzywołu, aresztowany 15.10.1951 r.).

Marian Michalski, ps. „Drągal II”, „Olek” – który pochodził z Przystałowic Dużych, początkowo uniknął aresztowania. Przeniósł się do Warszawy, gdzie próbował odtworzyć organizację. O jego działalności zaczęło być także głośno w okolicach stolicy. Został ujęty przez UB 07.04.1952 r. w Warszawie. Przebywał w więzieniu mokotowskim. WSR w Warszawie w dniu 30.01. (lub 20.02.) 1953 r. skazał go na karę śmierci. Został stracony 22.08.1953 r.
Podczas tego samego posiedzenia WSR w Warszawie został skazany na 15 lat więzienia Tadeusz Michalski, brat Mariana (ks. prof. J. Szymczyk).

W innych procesach zostali skazani:
- Stanisław Biernat – 8 lat (pochodził z Kadzi, aresztowany 28.12.1951 r.), wyrok wydany został
  w dniu 09.05.1952 r. przez WSR w Kielcach na sesji wyjazdowej w Radomiu,
- Antoni Michalski – 3 lata więzienia,
  (pochodził z Przystałowic Dużych, brat Mariana, aresztowany 15.10.1951 r.),
- Stanisław Gawroński – 8 lat więzienia (pochodził z Warszawy, aresztowany 29.10.1954 r.,
  skazany przez WSR w Warszawie w dniu 21.03.1953 r.),
- Władysław Majewski – 12 lat więzienia (pochodził z Warszawy, był również członkiem WiN-u).

Inne osoby, przynależące do ugrupowania „Drągala II” lub będące jego współpracownikami zostały skazane na kary więzienia: od 1 roku do 10 lat (ks. prof. J. Szymczyk).
Na ziemi odrzywolskiej działał również oddział NSZ Stanisława Witeckiego „Wichra” – komendanta Akcji Specjalnej NSZ, Stanisława Dziedzica urodzonego w Kłonnej – aresztowanego i skazanego przez WSR w Łodzi na karę śmierci 22.05.1948 r. Jednak 11.08.1948 NSW uchylił wyrok i zwrócił sprawę do ponownego rozpatrzenia przez WSR w Łodzi. 31.01.1949 WSR w Łodzi orzekł ponownie wyrok śmierci. Wyrok wykonano 30.04.1949 roku. Nieznane jest miejsce pochówku ciała.
Jeszcze wiele losów żołnierzy wyklętych jest nieznanych, nie wszystkie nazwiska wyryte są na pomnikach czy odnalezionych mogiłach. Wielu z nich do dziś pozostaje anonimowymi. Ich bohaterskie czyny odkrywamy  dopiero dzięki dzieciom i wnukom, którzy mimo wielu starań nie wiedzą, gdzie spoczywają ciała ich bliskich, ale z wielką determinacją przechowują pamięć o swoich bohaterskich przodkach.
Obchody Narodowego Dnia Pamięci ,,Żołnierzy Wyklętych” przyczynia się do budowania narodowego ducha i siły niepodległej Polski, wiernej swojemu dziedzictwu.

Dla uczczenia pamięci Żołnierzy Niezłomnych, pracownicy Nadleśnictwa Przysucha wraz z pocztem sztandarowym 72 Pułku Piechoty Armii Krajowej, delegacją harcerzy Hufca ZHP Przysucha oraz Stowarzyszenia Ułanów im. Oddziału wydzielonego Wojska Polskiego mjr. Hubala złożyli wieniec i zapalili znicze pod krzyżem przy dawnej gajówce Rawicz i Gródku Leśnym. Znicze zapalono również w miejscach pamięci w Leśnictwach: Stefanów, Kurzacze i Aleksandrów.

Cześć i chwała Bohaterom!